Een bijzondere Dodenherdenking in Deventer zondagavond. Op het Grote Kerkhof is een belangrijke rol weggelegd voor Nick Janicki (101), de enige nog levende bevrijder van de stad. Burgemeester Ron König doet ondertussen een duidelijke oproep.
Bron: de Stentor, geschreven door Luuk ten Kleij
Aan de Lebuinuskerk en het stadhuis hangt de vlag halfstok. Al ruim voor acht uur staat het rond het monument op het Grote Kerkhof vol met publiek, waaronder ook veel jongeren.
Zij zijn om klokslag 20.00 uur keurig twee minuten stil. Het Nederlandse volkslied wordt vervolgens luidkeels meegezongen. Daarna betreedt burgemeester Ron König het podium.
„Tachtig jaar. Een mensenleven lang. Maar niet voor iedereen”, begint hij zijn toespraak, verwijzend naar tachtig jaar vrijheid. König doelt op de bevrijders van Deventer, van wie er tijdens de bevrijding op 10 april 1945 negen sneuvelden.
Een bevrijder als held
Nick Janicki overleefde het wel en is de enige die nu nog leeft. Zondag is hij er ook bij. König roept hem onder luid applaus het podium op. Deventer is hem, en de rest van de bevrijders, ‘voor eeuwig dankbaar’, aldus König.
Janicki is in Deventer een held. Hij ontving een zilveren erepenning voor zijn daden en zette zijn handtekening in het Gulden Boek van Deventer, waarmee hij zich ereburger van de stad mag noemen.
Rond zijn 100ste verjaardag werd die waardering zichtbaar. Supporters van Go Ahead Eagles eerden Janicki in De Adelaarshorst met een groot spandoek. Bovendien kwamen toen honderden verjaardagskaartjes de Atlantische Oceaan over.
Geliefd gedicht
Geliefd gedicht Janicki leest zondagavond het gedicht In Flanders Fields voor. Dat werd tijdens de Eerste Wereldoorlog geschreven door de Canadese militaire arts en dichter John McCrae, nadat zijn goede vriend Alexis Helmer sneuvelde door een granaat.
Het gedicht was geliefd bij soldaten, die het vaak uit het hoofd leerden of opnamen in brieven naar huis. Dat geldt ook voor Janicki, die het gedicht voordraagt onder begeleiding van de Canadian Scottish Regiment Pipes and Drums.
Voor het weekend spraken we uitgebreid met Nick Janicki. De veteraan vertelde honderduit over zijn liefde voor Deventer, een stad waar hij ook wel eens burgemeester van zou willen worden. Dat verhaal lees je hier.
Rechtsstaat is kwetsbaar
Het is belangrijk om stil te staan bij vrijheid, vindt König. „Morgen vieren we de bevrijding. Tachtig jaar vrijheid. Tachtig jaar democratische rechtsstaat,” zegt hij in zijn toespraak. De burgemeester richt zich vervolgens op het huidige politieke klimaat.
„Decennialang was die democratie een vanzelfsprekendheid. Maar een rechtsstaat die in handen is van politici die de rechtsstaat niet serieus nemen, blijkt kwetsbaar. Willekeur, opportunisme en populisme liggen op de loer. Rechtmatigheid, betrouwbaarheid en zorgvuldigheid lijken soms het onderspit te delven.”
„Ik roep iedereen op zich hard te maken voor onze rechtsstaat. Voor onze democratie. Juist in deze tijd”, vervolgt hij. „Laten we in woorden blijven strijden voor de vrijheid en democratie van ons en van anderen. Want vrijheid is het waard om voor te vechten. Toen, nu, een leven lang.”
Vrijheid is Jarig – Alie & Anne
Video: Rocketboys